Fransa tuvalet tarihi, her dönem merak edilen bir konu olmuştur. Fransızlarda tarih boyunca tuvalet kültürünün olmadığı, hatta kötü koku nedeniyle parfümün Fransızlar tarafından yoğun olarak kullanıldığı ifade edilir. Ancak Sanayi Devrimi ve Fransız Devrimi ile birlikte Fransızlarda tuvalet kültürü oluşmaya başlamış ve bu kültür, tüm Avrupa’yı etkilemiştir.
Fransa Tuvalet Tarihi
Fransa tuvalet tarihi ile Avrupa genelindeki tuvalet tarihi arasında ciddi bir paralellik vardır. Fransa’da 18.yüzyıla kadar tuvalet ihtiyaçlarının giderilmesi için hijyenik çözümler üretilmemiştir. Daha açık ifade ile günümüzdeki şekle benzer tuvaletler, çok uzun yıllar boyunca kullanılmamıştır.
Buradaki tuvalet tarihinin başlangıcı, Roma İmparatorluğu’nun etkisi ile gelişmeye başlamıştır. Roma’nın etkisi nedeniyle ülkenin farklı noktalarına açık hava tuvaletleri yapılmış ve halk, bu açık tuvaletlerde ihtiyaçlarını gidermiştir. Bunun haricinde tuvalet kavramı tam olarak gelişmediği için insanlar dışarıda buldukları yerlerde ihtiyaçlarını gidermişlerdir.
Tuvalet ihtiyacının rasgele yerlerde giderilmesi, bir süre sonra salgın hastalıkların baş göstermesine yol açmıştır. Bu ihtiyaçların karşılanması sırasında hijyen kurallarına da uyulmaması, böyle bir sorunların ortaya çıkmasının temel nedeni olmuştur.
Orta Çağ’ın sonlarına kadar ihtiyaçlar bu şekilde karşılanırken, 18.yüzyılın sonundan itibaren Fransa tuvalet tarihi ile ilgili önemli değişimler yaşanmaya başlanmıştır. Bu dönemde tuvaletlere dair tasarım çalışmaları yapılmış ve tuvaletler, iç mekana taşınmaya başlanmıştır. Bütün bunlar ise hijyen problemlerinin önemli ölçüde düzelmesine katkı vermiştir.
18.yüzyılın sonlarında başlayan bu gelişmeler, daha sonraki dönemlerde ise klozetlerin geliştirilmesine kadar sürecin başlamasına yol açmıştır. Hijyen şartlarının sağlanması, bu ihtiyacın konforlu şekilde giderilmesinin ardından ise çevre dostu ve su tasarrufu yapan tuvaletlerin geliştirilmesine odaklanılmıştır.
Alafranga tuvalet kavramı, Fransa tuvalet tarihi açısından önemli bir diğer husustur. Antik Roma’dan itibaren başlayan Avrupa’daki bu kültür, Fransızların kapalı ve oturarak ihtiyaçların görüldüğü tasarımları yapması ile sonuçlanmıştır. Söz konusu tasarımın Fransızlardan çıkmasından dolayı bunlara Fransız tarzı tuvalet anlamına gelen alafranga tuvalet denilmiştir.
Avrupa Tuvalet Kültürü Nasıl Oluşmuştur?
Avrupa tuvalet kültürü, Antik Roma dönemine kadar uzanmıştır. Roma İmparatorluğu’nun çok geniş bir alana hakim olması, farklı kültürlerden etkilenmesine yol açmıştır. Böylece Roma’da tuvalet kültürü hızlı bir şekilde gelişmiştir.
Roma döneminde kamu için tahsis edilen tuvaletler olduğu bilinmektedir. Hatta bunlara ilişkin bazı kalıntılar günümüze kadar ulaşmıştır. Ayrıca lağım sistemlerinin olduğu bölgeler de vardır. Bunlara bakılarak hijyene çok fazla önem verildiği ifade edilebilir. Ancak bütün bunlar sadece kısıtlı bölgelerde uygulanmıştır. İmparatorluğun genelinde hakim olan bir kültürden bahsetmek zordur.
Orta Çağ’a kadar olan süreçte ciddi bir gelişme yaşanmamış ve hijyen problemleri insanları etkilemiştir. Salgın hastalıkların dahi kaynağı olan bu hastalıklar, tuvalet kültünün değişmesi ile büyük oranda ortadan kalmıştır.
Rönesans ile birlikte hijyen daha önemli hale gelmiş ve hijyen problemlerinin en önemli nedeni olan tuvalet üzerinde geliştirme çalışmaları yapılmaya başlamıştır. Taşınabilir ahşap tuvaletlerden günümüzdeki klozetlerin ilk modeline kadar farklı tasarımlar bu dönemde ortaya çıkmıştır.
19.yüzyıla geldiğinde Avrupa tuvalet kültürü ciddi anlamda değişmiştir. Su kullanımı artarken, hijyen temel kurallardan biri haline gelmiştir. Kanalizasyon sistemleri kurularak, tuvaletler yapıların içlerine taşınmaya başlamıştır. Günümüzdeki sifonlu klozetlerin ilk örnekleri Avrupa’da ortaya çıkmıştır.
· Fransa Tuvalet Kültürü
Fransa tuvalet kültürü, geçmişi çok hijyenik olmamasına karşın, 19.yüzyıldan itibaren olumlu anlamda değişmiştir. Geçmişte soylulardan köylülere kadar tüm kesimlerde ciddi bir hijyen problemi olduğu ifade edilmektedir. Tuvaletlere ilişkin bir sistemin bulunmaması ve hatta kapalı tuvaletlerin olmaması, bu kültürün olumsuz yanlarıdır.
Saraylarda dahi açık alanlarda tuvaletlerin metal kaplara yapıldığı, sonrasında sokaklara döküldüğü ifade edilir. Sonrasında atıklarının yüksekten sokaklara düştüğü saray tuvaletlerinin ortaya çıkması da bu kültürün önemli parçasıdır. Bütün bunlar her ne kadar Fransa tuvalet tarihi içerisindeki olumsuz yönler olsa da gerçektir.
Son yüzyıllarda ise bu durumlar değişmiş ve kültürde olumlu gelişmeler meydana gelmiştir.
· İngiltere’de Tuvalet Kültürü
İngiltere tuvalet kültürü, tarih boyunca farklı aşamalardan geçmiş ve Avrupa’daki kültürden etkilenmiş ve bu kültürü etkilemiştir.
Avrupa genelinde olduğu gibi Rönesans’a kadar İngiltere’de de hijyen kurallarına dikkat edilmemiştir. Bu dönemde tuvaletlere dair ihtiyaçlar açık havada ve çukurlarda giderilmiştir. Rönesans sonrasında ise hijyen kurallarına önem verilmiştir.
İngiltere, tuvalet gelişimi konusunda önemli bir role sahiptir. Günümüzdeki klozetlerin öncülerden biri olan John Harrigton bir İngiliz’dir. 1596’da klozete benzer bir tasarım yaparak, tuvalet tarihine önemli bir katkı vermiştir. Bu süreçte Londra’da dev kanalizasyon projeleri hayata geçirilmiş, Victoria döneminde ise tuvaletler iç mekanlara taşınmıştır.
Araplarda tuvalet kültürü ya da diğer milletlerdeki tuvaletlere ilişkin kültürler tarih boyunca birbirinden etkilenmiştir. Ancak Avrupa’daki bu kültürün geçmişi, diğer milletlere ve uygarlıklara göre nispeten daha olumsuzdur. Fransa tuvalet tarihi incelendiğinde bu durum net bir şekilde fark edilmekte ve bunun Avrupa geneli için de geçerli olduğu görülmektedir.
